در سیستم‌های گرمایشی مدرن، به‌ویژه دیگ‌های چگالشی که با هدف افزایش راندمان انرژی و کاهش اتلاف حرارتی طراحی شده‌اند، وجود اجزای مکمل و مهندسی‌شده نقش کلیدی در عملکرد بهینه سیستم دارد. یکی از این اجزا، لولاس هدر است که به‌عنوان یک واسط هیدرولیکی و مکانیکی بین دیگ و مدار مصرف عمل می‌کند. این تجهیز نه‌تنها موجب جداسازی جریان‌ها می‌شود بلکه عملکرد اجزای دیگر سیستم از جمله پمپ، مبدل و کنترل‌کننده‌ها را بهبود می‌بخشد.
لولاس هدر چیست؟
لولاس هدر (Low Loss Header) یک محفظه فلزی استوانه‌ای یا مکعبی‌شکل است که در مسیر بین دیگ چگالشی و شبکه توزیع حرارت قرار می‌گیرد. این قطعه دارای ورودی و خروجی برای دیگ و مصرف‌کننده‌هاست و به‌گونه‌ای طراحی می‌شود که افت فشار درون آن بسیار کم باشد. هدف اصلی استفاده از لولاس هدر، جداسازی هیدرولیکی مدار تولید از مدار مصرف است تا از اختلال در عملکرد پمپ‌ها و نوسانات دما جلوگیری شود.
نقش لولاس هدر در عملکرد دیگ چگالشی
جداسازی هیدرولیکی
یکی از مهم‌ترین عملکردهای لولاس هدر، ایجاد جداسازی هیدرولیکی بین مدار اولیه (دیگ) و مدار ثانویه (توزیع گرما) است. این جداسازی مانع از آن می‌شود که اختلاف دبی بین دو مدار باعث افت راندمان یا بروز فشار منفی در سیستم شود. بدون لولاس هدر، احتمال کشیده شدن جریان از یک سمت به سمت دیگر و تأثیر متقابل پمپ‌ها بسیار بالا خواهد بود که می‌تواند به مبدل حرارتی آسیب وارد کند.
افزایش راندمان چگالشی
وجود لولاس هدر به تنظیم دمای برگشتی به دیگ کمک می‌کند. با حفظ دمای پایین برگشت، فرآیند چگالش بخار آب در دود حاصل از احتراق به‌طور کامل انجام شده و گرمای نهان آن بازیافت می‌شود. این فرآیند، باعث افزایش بازدهی سیستم تا بیش از ۹۵٪ می‌شود.
توزیع متوازن دما و دبی
لولاس هدر به‌عنوان نقطه تعادل دما و فشار در سیستم عمل می‌کند. زمانی که چند مصرف‌کننده یا مدار گرمایشی متصل باشند، توزیع دبی و دما بدون نوسان در میان آن‌ها انجام می‌شود. این موضوع برای پروژه‌های چندمداره مانند هتل‌ها، بیمارستان‌ها یا ساختمان‌های اداری بسیار حیاتی است.
ته‌نشینی ذرات و حذف هوا
لولاس هدر به‌دلیل طراحی خاص خود، به‌عنوان یک ناحیه آرام در سیستم عمل کرده و موجب ته‌نشینی ذرات معلق، رسوبات و ذرات فلزی می‌شود. همچنین در بسیاری از مدل‌ها محفظه‌های مخصوص هواگیری و تخلیه تعبیه شده‌اند که باعث افزایش طول عمر تجهیزات و کاهش نیاز به سرویس دوره‌ای می‌گردد.
مزایای لولاس هدر در دیگ چگالشی
کاهش مصرف سوخت
با بهینه‌سازی شرایط برگشت به دیگ و فعال‌سازی کامل فرآیند چگالش، مصرف سوخت گاز به‌طور محسوسی کاهش می‌یابد. در برخی سیستم‌ها تا ۲۰٪ صرفه‌جویی مشاهده شده است.
حفاظت از مبدل حرارتی
با جلوگیری از نوسانات دبی و شوک‌های حرارتی، عمر مبدل افزایش می‌یابد. این موضوع به‌ویژه برای دیگ‌های چگالشی که دارای مبدل‌های استیل یا آلومینیومی حساس هستند، اهمیت دارد.
کاهش سرویس و نگهداری
ته‌نشینی ذرات در لولاس هدر و حذف هوا از سیستم، موجب کاهش خرابی پمپ‌ها، سنسورها و شیرهای کنترل می‌شود. همچنین امکان بازدید و تخلیه ذرات از طریق شیرهای سرویس فراهم است.
پایداری سیستم در بارهای متغیر
لولاس هدر توانایی تطبیق‌پذیری سیستم در شرایط بار متغیر را افزایش می‌دهد. در زمان‌هایی که تنها بخشی از سیستم فعال است، همچنان جریان متعادل و بدون افت فشار حفظ می‌شود.
نکات فنی نصب لولاس هدر در دیگ چگالشی
تراز بودن ورودی و خروجی
برای جلوگیری از ایجاد جریان‌های گردابی یا افت راندمان، لازم است لوله‌کشی ورودی و خروجی لولاس هدر کاملاً تراز و مطابق نقشه‌های اجرایی باشد.
نصب شیر تخلیه و هواگیری
در پایین‌ترین نقطه لولاس هدر باید شیر تخلیه برای خروج رسوبات تعبیه شود. همچنین در بالاترین قسمت، شیر اتوماتیک هواگیری نصب گردد تا از جمع شدن هوای ناخواسته جلوگیری شود.
انتخاب قطر و طول مناسب
قطر داخلی لولاس هدر باید حداقل برابر قطر لوله خروجی دیگ باشد. طول لولاس هدر معمولاً بر اساس دبی کل سیستم و توان گرمایشی محاسبه می‌شود (بر حسب کیلووات). استفاده از فرمول‌های مهندسی در انتخاب این ابعاد ضروری است.
جای‌گذاری صحیح در مدار
لولاس هدر باید دقیقاً بین خروجی دیگ و شبکه مصرف نصب شود. عدم رعایت این موقعیت می‌تواند کل عملکرد سیستم را مختل کند. همچنین توصیه می‌شود قبل از لولاس هدر از صافی مکانیکی برای فیلتر کردن ذرات در ورودی استفاده شود.
جمع‌بندی
لولاس هدر یکی از اجزای بسیار مهم و استراتژیک در طراحی و اجرای سیستم‌های گرمایشی مدرن، به‌ویژه دیگ‌های چگالشی محسوب می‌شود. این تجهیز با ایجاد تعادل هیدرولیکی، ته‌نشینی ذرات، کمک به چگالش بهتر و پایداری سیستم، نقشی کلیدی در افزایش راندمان، کاهش هزینه‌های نگهداری و طول عمر بیشتر تجهیزات ایفا می‌کند. در پروژه‌های بزرگ مانند بیمارستان‌ها، برج‌ها و مراکز تجاری، استفاده از لولاس هدر نه‌تنها توصیه بلکه از الزامات طراحی حرفه‌ای محسوب می‌شود. بنابراین انتخاب صحیح، طراحی اصولی و اجرای دقیق آن، می‌تواند تأثیر مستقیم بر کارایی کل سیستم گرمایشی داشته باشد.برای اطلاعات بیشتر سایت یوناکو را دنبال کنید.
